МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ТИЗИМИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИЛМИЙ-АМАЛИЙ ИННОВАЦИЯЛАРНИНГ ПЕДАГОГИК АҲАМИЯТИ

Matematika darslarini tashkil etishda nazariyadan ko‘ra ko‘proq amaliyotga
e’tibor berish hamda o‘quvchilarga tayyor o‘quv materiallariniberishga asoslangan
yondashuvdan ma’lum darajada voz kechish talabqilinadi. O‘quvchilarda kichik
tadqiqotchilik ko‘nikmalarini shakllantirishda kuzatish, tajriba, o‘lchashlar, analiz
(tahlil) va sintez, induksiya va deduksiya, taqqoslash va analogiya kabi ilmiy
izlanish metodlaridan o‘rnida foydalanish talab etiladi. O‘quvchilarda bilim va
ko‘nikmalarni shunchaki shakllantirib qolmasdan, ularni hayotiy vaziyatlarda
qo‘llay olish kompetensiyalarini ham tarkib toptirish muhim ahamiyat kasb etadi.

Zamonaviy  taraqqiyotga  erishayotgan  mamlakatlarning  bosib  o‘tayotgan 
qadamlariga  diqqat  qilinsa,  ilmiy-tadqiqot  va  boshqa  turdagi  ta’lim  muassasalarida 
innovatsion  texnologiyalarni  qo‘llash,  uni  integratsiyalash  orqali  takomillashtirib 
borish  pedagogik  faoliyatda  strategik  rivojlanishning  muhim  omili  sifatida 
qaralmoqda.  Ta’lim  sohasida  innovatsiyalarni  yaratish,  o‘zlashtirish  va  tarqatish 
asosida  ochiq,  moslashuvchan,  individuallashgan,  yangi  bilimlarni  yaratuvchi 
zamonaviy  pedagogik  texnologiyalar  kirib  kelmoqda.  Bunday  jarayonning 
jadallashuvida maktabgacha va maktab ta’limining o‘rni juda muhim.  

Jahon hamjamiyatining jadal rivojlanishi barcha sohalarda innovatsion
yondashuvni talab etadi. Rivojlangan mamlakatlarda “ta’lim” barqaror taraqqiyotni
ta’minlaydigan asosiy omil sifatida e’tirof etilib, xalqaro tashkilotlar hamda
dunyoning aksariyat mamlakatlari tomonidan 2030 yilgacha belgilangan yangi
ta’lim konsepsiyasida “ta’lim oluvchilarni hayotga tayyorlash, ta’lim sifatini
baholash jarayoni va vositalarini takomillashtirish, erishilgan natijalarni aniqlash
imkonini beruvchi mexanizmlarni amaliyotga joriy qilish” dolzarb vazifa sifatida
belgilandi. Ta’limning fundamental bo‘g‘ini, umumiy o‘rta ta’lim sifatini
baholashga qaratilgan xalqaro baholash tadqiqot dasturlari PIRLS, TIMSS, PISA,
TALIS belgilangan davriylik asosida davlatlarning ta’limiy yutuqlari o‘zgarish
dinamikasini kuzatish, muammolarni aniqlash va ularni bartaraf etish
konsepsiyalarni ishlab chiqish imkonini beradi

Davr talabiga ko‘ra xorijiy tillarni o‘rgatishni ta’lim siyosatining ustuvor
yo‘nalishi sifatida rivojlantirish, ushbu yo‘nalishda ta’lim sifatini tubdan oshirish,
sohaga malakali pedagoglarni jalb etish, davlat xizmatchilarining kasbiy faoliyatini
xorijiy tillarda amalga oshirish imkoniyatini beruvchi uslubiyotlarni ishlab chiqib,
amaliyotga joriy etish hamda aholining xorijiy tillarni o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini
oshirish borasida qator chora-tadbirlar rejalashtirildi. Ushbu vazifalarning ijrosi
sifatida Samarqand viloyati pedagoglarni yangi metodikalarni o‘rgatish milliy
markazida “Lingvodidaktika va tillarni o‘qitish metodikasi” mavzusidagi
Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi tashkil etildi.

Mazkur ilmiy-amaliy konferensiya materiallari joriy «Ilm-ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish» yilida belgilangan ustuvor vazifalardan biri – ilmiy izlanish yutuqlarini amaliyotga joriy etish yo‘li bilan fan sohalarini rivojlantirish, jumladan, xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishning dolzarb muammolari, malaka oshirish kurslarida elektron o‘qitish va masofaviy ta’lim texnologiyalari, ilg‘or xorijiy tajribalarni tatbiq qilish, fan va amaliyotning integratsiyasini ta’minlash, ta’lim tizimida fanlarni o‘qitishga zamonaviy yondashuv hamda raqamli texnologiyalarni tadqiq qilish maqsadida chop etildi.

SO‘Z BOSHI
Jamiyatimizning hamma sohalar kesimida shiddat bilan taraqqiy etishi bevosita insoniyat tafakkurining o‘sishi, faoliyatining serqirraligi va jadallashuviga bog‘liq. Zamon talablari bilan hamqadam bo‘lib, soha rivojiga o‘z vaqtida hissa qo‘sha oladigan, yangidan yangi g‘oyalarni amaliyotga joriy eta oladigan kadrlarga kundan kun ehtiyoj ortmoqda. Jumladan, ta’lim tizimining har bir bo‘g‘inida intellektual raqobatbardosh kadrlarni etishtirish masalasi dolzarblikni kasb etib, bu masalaga jiddiy yondashuvni taqozo etmoqda. Prezidentimiz SHavkat Mirziyoyev tomonidan o‘z vaqtida qabul qilingan "O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida"gi 2019-yilning 29-apreldagi Farmoni Xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi va uni amalga oshirish uchun yo‘l xaritasini belgilab berdi. Uzluksiz ta’lim tizimi mazmunini sifat jihatidan yangilash, professional kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, o‘qitish metodikasini takomillashtirish, ta’lim-tarbiya jarayoniga individuallashtirish tamoyillarini bosqichma-bosqich tatbiq etish, xalq ta’limi sohasiga zamonaviy axborot-kommunikatsion texnologiyalari va innovatsion loyihalarni joriy etish, maktabdan tashqari ta’limning zamonaviy usullari va yo‘nalishlarini joriy etish, ta’lim tizimida raqobat muhitini kengaytirish, yoshlar ta’lim-tarbiyasi uchun qo‘shimcha sharoitlar yaratishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlarni o‘z ichiga olgan beshta tashabbusni amaliyotga tatbiq etish, umumiy o‘rta ta’lim muassasalari xodimlarining mehnatiga haq to‘lash, moddiy rag‘batlantirish va ijtimoiy himoya qilish darajasini bosqichma-bosqich oshirib borish kabi vazifalarni amalga oshirish qayd etildi.

          Mazkur  respublika  ilmiy-amaliy  konferensiyasi  materiallarini  nashr  etishdan  maqsad O’zbekiston Respublikasining mustaqillik yillarida ta’lim sohasida, xususan, tabiiy va aniq

fanlar kesimida erishgan yutuqlarni va istiqboldagi rejalarni, fanlarni o’qitishda kompe-tensiyalarning  ahamiyatini,  tabiiy  va  aniq fanlarni  o’qitishda  amaliy  va  laboratoriya mashg’ulotlarning o’rnini hamda bu boradagi ilmiy-tadqiqot ishlari natijalarini keng targ’ib qilish va ommalashtirish, aprobasiyadan o’tkazish hamda o’zaro aloqalarni kengaytirishdan ibo-rat. To’plam ilmiy tadqiqotlar, ishlanmalar hamda ilg’or tajribalar bilan qiziquvchi ilmiy va pedagog xodimlar, doktorantlar hamda keng kitobxonlar ommasiga mo’ljallangan. To’plamga  kiritilgan  maqolalar  mualliflik  taxririda  berilgan.  To’plamdan  o’rin  olgan maqolalarning saviyasi, sifati va ilmiy dalillarning xaqqoniyligi hamda mazmuni uchun mual-liflar mas’uldir.

          Ushbu  to’plamda   “Xalq  ta’limi  tizimida  pedagog  xodimlar  kompetensiyasini takomillashtirish: muammolar va ularning yechimlari” mavzusidagi maqolalar o’rin olgan. Mazkur  respublika  ilmiy-amaliy konferensiyada  -  ta’lim  sohasida  erishilgan  eng so’nggi  yutuqlar,  dolzarb  muammolar  muhokama  etilgan. Ilmiy-tadqiqot  institutlari, umumta’lim maktablari, hududiy xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini  oshirish  markazlari  salohiyatini  ko’tarish, xalq  ta’limi  tizimida  pedagog xodimlar  kompetensiyasini  takomillashtirish,  oliy  o’quv  yurtlari  va  umumta’lim maktablarining  pedagog  xodimlari  o’rtasidagi    hamkorlikni  kuchaytirish,  yosh olimlarning ilmiy ko’nikmalari va bilimlarini shakllantirish ko’zda tutilgan.

       Ushbu to‘plamda Samarqand viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash  va ularning malakasini oshirish instituti til va adabiyot ta’limi kafedrasi tomonidan tashkil etilgan Uzluksiz ta’lim  tizimida  filologiya  fanlarini  mazmunan  modernizatsiyalash  hamda  o‘qitish  sifat-samaradorligiga  erishish  texnologiyalari” mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy  konferensiyasiga kelib tushgan tezis va maqolalari o‘rin olgan. 

      Mazkur  ilmiy-amaliy  konferensiyaning  maqsadi  -  filologiya  fanlarini  mazmunan modernizatsiyalash,  o‘qitish  sifat-samaradorligiga  erishish  texnologiyalari,  filologik  fanlarni  o‘qitish samaradorligini oshirishda davlat me’yoriy hujjatlarning o‘rni, filologik fanlarni o‘qitishda kompetensiyaviy  hamda  differensial  yondashuvning  ahamiyati,  o‘quvchilarda  shakllantiriladigan kompetensiyalarni ob’yektiv baholashning mazmun-mohiyati, fanlarni o‘qitish sifat-samaradorligini oshirishda innovatsion texnologiyalardan foydalanish kabi masalalarni yoritish ko‘zda tutilgan. Ilmiy anjuman materiallaridan umumta’lim maktab o‘qituvchilari,  mustaqil  tadqiqotchilar, ilmiy xodimlar va barcha pedagoglar foydalanishlari mumkin.