The new edition “Teens’ English 6” is prepared by Svetlana Khan, Ludmila
Kamalova and Lutfullo Jurayev.
The team are particularly grateful to the teachers and students of the schools who
participated in the piloting of this book and whose valuable advice and comments have
helped greatly in its development.
Special thanks should also go to Prof. M. Iriskulov, the Republican Scientific-Practical
Center of Innovations under the Uzbekistan World Languages University for his support
throughout the project.
Aziz o‘quvchilar! Siz 6-sinf «Informatika va axborot texnologiyalari»
darsligi yordamida zamonaviy axborot texnologiyalari vositalaridan biri
bo‘lgan kompyuterdan foydalanish bo‘yicha dastlabki ko‘nikma va ma-
lakalarga ega bo‘ldingiz. Shu bilan birga, kompyuter o‘qitish, hisoblash,
tasvirlash, tahrir qilish, dam olish hamda axborot bilan ishlash vositasi
ekanligi haqida ma’lumot oldingiz.
Aziz o‘quvchilar!
Qo‘lingizdagi kitob Siz uchun yangi o‘quv predmeti bo‘lgan
«Fizika» darsligining birinchisidir. Keyingi 7–9-sinflarda ham
«Fizika»dan o‘quv darslari davom etadi.
Nima sababdan bu o‘quv predmetini o‘rganish kerak?
Atrofga qarasangiz, yog‘ayotgan qor yoki yomg‘irni, suzib
yurgan bulutlarni, ariq yoki daryolardan oqayotgan suvni ko‘rasiz.
Bularning barchasi tabiat hodisal aridir. Bizni o‘rab turgan tabiatdagi
o‘zgarishlar hayotimizga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Tabiatda bora-
yotgan jarayonlarning qonuniyatlarini o‘rganish ulardan unumliroq
foydalanish imkonini beradi. Qonuniyatlarni o‘rganish borasida inson
o‘z mehnatini yengillashtiradigan mashinalarni o‘ylab topgan.
Aziz o‘quvchi!
Siz 5-sinfda o‘zbek va jahon adabiyotining ajoyib namunalari bilan
tanishgan, buyuk siymolarning, iste’dodli ijodkorlarning tarjimayi
hollaridan xabardor bo‘lgan edingiz. Shubha yo‘qki, Siz egallagan bu
bilimlar dunyoqarashingizni yanada boyitdi, ezgulikka, go‘zallikka bo‘lgan
mehringizni oshirdi.
Qadrli o‘quvchi, shu kunlarda mamlakatimizda Mustaqillik bayra-
miga bag‘ishlangan ommaviy tadbirlar, sayil va tomoshalar bo‘lib
o‘tmoqda. Ona yurtimiz haqida, uning mustaqilligi to‘g‘risida go‘zal
so‘zlar, she’r va qo‘shiqlar eshitib, istiqlol naqadar buyuk ne’mat
ekanini barchamiz yurak-yurakdan his etmoqdamiz. Ana shu damlar-
da qalbimizda «Shunday ozod va obod Vatanga munosib farzand
bo‘lish uchun qanday fazilatlarga ega bo‘lish lozim?», «Vatan tuyg‘usi,
Vatanga muhabbat qanday ishlarda namoyon bo‘ladi?» degan savollar
tug‘ilishi tabiiy, albatta.
Aziz o‘quvchilar! Mehnat ta’limi sizni mehnat turlari va ja-
rayonlari, kasblar bilan tanishtiradi, ularni qadrlashni o‘rgatadi.
Sizda dastlabki mehnat ko‘nikmalari va malakalarni, yara-
tuvchanlikka bo‘lgan qiziqishni shakllantiradi. Mehnat ta’limi
darslarida turli amaliy mashg‘ulotlarni bajarib, kelajakdagi
kundalik turmushingizda zarur bo‘ladigan ishlarni bajarishni
o‘rgana borasiz.
Tasviriy san’atning ifodaviy vositalari va ifodaviy tilini tushunish va
undan tasviriy-ifodaviy faoliyatda o‘rinli foydalanish muhim ahamiyat-
ga ega.
Tasviriy san’atning ifodaviy tili sifatida kompozitsiya, chiziq, dog‘,
rang, hajm, shakl, fazo, faktura tushunchalari, taniqli yirik musavvirlar
asarlarining tahlili egallaydi va ular rangtasvir, grafi ka, haykaltaroshlik,
san’atshunoslik asoslari bo‘limlari orqali amalga oshiriladi.
Tasviriy san’atning ifodaviy vositalari sifatida rangtasvirda rang, surt-
ma, chiziq, rang dog‘lari, rangdor va yorug‘lik kontrastlari, grafi kada esa,
chiziq, shtrix, kontur, tus, oq-qora dog‘lardan foydalaniladi. Tabiatda har bir
buyum va narsalar o‘z rangiga ega. Bu ranglarda yorug‘-soyalar juda katta
o‘rin tutadi.
KIRISH: TARIXIY XOTIRASIZ KELAJAK YO‘Q
Vatan ta’rifi. Vatan! Bu so‘z zamirida olam-olam ma’no bor.
Vatan – aziz muqaddas va mo‘tabar yurtdir.
Yodda tuting!
«Vatan» arabcha so‘z bo‘lib, ona yurt degan ma’noni anglatadi.
Vatan – biz tug‘ilgan makon. Kindik qonimiz to‘kilgan tuproq.
Vatan – bu oltin beshik. Ota-onamiz, qarindoshlarimiz va do‘stlarimiz
bilan birga yashayotgan zamin. Bobolarimizning izlari qolgan yer.
Ajdodlarimiz yurti, yurakdagi javohirdir.
Vatan – jonajon shahringiz va qishlog‘ingizdir. Insonning qalbi,
orzu-umidlari, quvonchlari va kelajagi Vatani bilan chambarchas
bog‘liqdir.