Aziz  o‘quvchilar!
Sizlar  1–4-sinflarda  «Ona  tili»  fanining  dastlabki  tushunchalari  haqida
ma’lumotlar  oldingiz.
Tovush  va  harf  o‘rtasidagi  farqlarni  ajrata  olish  ko‘nikmasiga  ega  bo‘ldingiz,
bo‘g‘in,  so‘z,  so‘z  birikmasi,  gap  to‘g‘risidagi  ilk  saboqlarni  tingladingiz.  Lekin
bilasizlarmi,  o‘zbek  tilidan  yaxshi  xabardor  bo‘lish  uchun  bu  bilimlar  kifoya
qilmaydi.  Siz  kelgusida  yanada  ko‘proq  mehnat  qilishingiz,  sabot  va  chidam
bilan  ona  tilining  sir-asrorlarini  o‘rganishingiz  lozim.  Sababi  – ona  tili  barcha
fanlarni  bilish  va  o‘zlashtirishning  bebaho  kaliti  sanaladi.

SO‘ZBOSHI
Aziz o‘quvchilar! Sizlarga mo‘ljallangan 5-sinf «Musiqa» darsligi
oldingi darsliklardan butunlay farq qiladi. Bu darslik Mustaqillik sharofati
bilan yangi o‘quv dasturi asosida yaratildi. Undagi mavzular Sizlar-ga
milliy o‘zbek xalq cholg‘u asboblari, kuy va qo‘shiqlari, o‘zbek raqs
san’ati, jahon musiqa madaniyati durdonalari haqida ma’lumot beradi.
Mustaqil O‘zbekistonimiz qisqa vaqt ichida juda katta muvaffaqiyatlarga
erishdi. Katta-katta bunyodkorlik ishlari amalga oshirildi.
Xalq ta’limi, sport, san’at sohasidagi yutuqlarimizga bir nazar tashlay-
lik. Mustaqil O‘zbekistonimizga bag‘ishlab yaratilgan yangi asarlar, kuy
va qo‘shiqlar butun jahon bo‘ylab qanot yozib, yoshlarimizni milliy
g‘oya va milliy istiqlol ruhida tarbiyalashga xizmat qilmoqda. Ishonamizki,
qo‘lingizdagi darslik Vatan tuyg‘usini qalbingizga singdirib, musiqa
haqidagi bilimlaringizni oshirishga xizmat qiladi.
Mualliflar

Siz bu o‘quv yilida ham matematika bilan tanishishda davom etasiz. Matematika ming yillar 
muqaddam inson ehtiyojlarining mahsuli sifatida vujudga kelgan. Uning rivojiga buyuk ajdodlarimiz 
–  sharqning  mashhur  allomalari,  buyuk  matematik  olimlari  ulkan  hissa  qo‘shishgan.  Hozirda 
hech bir kishi matematikani bilmasdan turib, o‘z turmushini bekamu-ko‘st tasavvur qila olmaydi. 
Matematika sizga shunchaki hisob-kitob ishlarini o‘rgatib qolmasdan, eng asosiysi – sizni mantiqiy 
︠krlashga, mushohada yuritishga, hayotiy muammolarning eng maqbul yechimini topishga yordam 
beradi, aqlingizni peshlaydi

Aziz o‘quvchilar! Siz Vatanimiz bag‘rida ko‘nglingiz
olam-olam orzu-havaslarga to‘lib, o‘sib, ulg‘ayib kelyapsiz.
Yillar o‘tadi, orzularingiz ushaladi. Sizlar turli kasb egalari
bo‘lib, ona-Vatanga xizmat qilasizlar. Bir narsani hech
qachon unutmang: a’lo o‘qigan, irodali, jismonan chiniqqan
va jasur o‘g‘il-qizlargina o‘z maqsadlariga erisha oladilar.
Buning uchun, avvalo, sport va jismoniy mashqlar bilan
muntazam shug‘ullanish zarur. Binobarin, badantarbiya
mashqlari tayanch-harakat apparati—mushaklaringizni
kuch-quvvatga to‘ldiradi, tanangizni sog‘lom, baquvvat
qiladi.

Fan va texnika, ayniqsa, axborot texnologiyalari shiddat bilan rivojlanib 
borayotgan ushbu davrda  har bir inson o‘zining hayotida  muhim bo‘lgan 
bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi zarur.
Mustaqil hayotga dadil qadam tashlash, atrofi mizda sodir bo‘layotgan 
o‘zgarishlar va yangiliklar bilan hamnafas bo‘lib yashash uchun har bir 
o‘quvchi quyidagi bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi zarur:
– yangi bilimlarni izlash;
– topshiriq, masala va mashqlarni yechishda tengdoshlari bilan 
hamkorlikda ishlash;
– bilimlarni egallash, topshiriq, masala va mashqlarni yechishda 
kompyuterdan foydalanish.
5-sinfda siz ilk bor «Informatika» fanini o‘rganyapsiz. Informatika 
darslarida siz yangi tushunchalarni o‘rganasiz, masala va topshiriqlarni 
bajarishda kompyut erdan foydalanasiz.

Aziz o‘quvchilar!
Siz bu yildan boshlab yangi fan — «Geografiya»ni o‘rganasiz. Biz-
ning  buyuk  bobokalonlarimiz  geografiyani  yaxshi  bilishgan,  shuning 
uchun ham ushbu fan haqida qimmatli va qiziqarli ma’lumotlarni yozib 
qoldirganlar. 
Geografiyani yaxshi o‘rganish uchun sizda qo‘lingizdagi darslikdan 
tashqari, «Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursi» atlasi, yozuvsiz xarita 
hamda katak chiziqli daftar  bo‘lishi zarur. Shuningdek, rangli qalamlar, 
chizg‘ich, o‘chirg‘ich, sirkul va ba’zi topshiriqlarni baja rish uchun esa 
kompas va globus ham kerak bo‘ladi.
Para graf oxirida berilgan topshiriqlarni bajargani ngizda, savollarga 
javob  berganingizda  darslikdagi  rasm  va  xaritalardan  foydal anishni 
unutmang.
Matnning  har  bir  qismini  alohida  o‘qib  chiqib,  mazmunini  o‘z 
fikringiz  bilan  gapirib  berishga  harakat  qiling.  Terminlar,  geografik 
nomlarni daftaringizga albatta yozib qo‘ying. Tayanch so‘z, tushuncha 
va geografik nomlarga alohida e’tibor bering.

Ma’lumki, ona tabiatni rang-barang o‘simliklar olamisiz 
tasavvur qilib bo‘lmaydi. Yer yuzida o‘simlik turlari juda 
keng tarqalgan. Bu o‘simliklarni jazirama cho‘llardan tortib, 
to baland tog‘lar cho‘qqisigacha bo‘lgan turli tuproq va iqlim 
sharoitida uchratish mumkin. O‘zbekistonda tabiiy holda 
o‘sadigan yuksak o‘simliklarning 4500, O‘rta Osiyoda 8000, 
Yer yuzida esa 500 000 dan ortiq turi borligi aniqlangan. 
Tabiatda o‘simliklar uchramaydigan joy nihoyatda kam.

Таniqli o‘zbеk аdibi musо Тоshmuhаmmаd o‘g‘li оybеk 1905-yil  
10-yanvаr  kuni  Тоshkеnt  shаhridа  bo‘zchi  оilаsidа  tug‘ilgаn. 
Avvаl  mаktаbdа,  kеyin  pеdаgоgikа  tехnikumidа  o‘qigаn.  1925–
1930-yillаrdа o‘rtа оsiyo dаvlаt dоrilfununi (hоzirgi o‘zbеkistоn 
milliy  univеrsi tеti)ning  ijtimоiy  fаnlаr  fаkultеtidа  tа’lim  оlgаn 
оybеk o‘qishni bi tirib, shu dоrilfunundа muаllimlik qilgаn.
Shе’rlаr  yozish  bilаn  ijоdini  bоshlаgаn  оybеkning  dаstlаbki 
to‘plаmi «Тuyg‘ulаr» nоmi bilаn 1926-yildа chоp etildi. Shundаn 
so‘ng  shоir  yirik  shе’riy  jаnr  hisоblаngаn  dоstоnchilikkа  qo‘l 
urаdi.  birin-kеtin  uning  «dilbаr  –  dаvr  qizi»  (1931),  «o‘ch» 
(1932),  «bахti gul  vа  Sоg‘indiq»  (1933)  singаri  turli  mаvzudаgi 
o‘nlаb dоstоnlаri e’lоn qilinаdi.

Aziz o‘quvchi!
Siz bu yildаn «Adаbiyot» dаrsini аlоhidа fan sifatida o‘qiy bоshlаyapsiz. Endi 
Alishеr nаvоiy, Zаhiriddin Мuhаmmаd bоbur kаbi nоmlаri butun jаhоngа yoyilgаn 
buyuk bоbоlаrimizning hаyot yo‘llаri bilаn kеngrоq tаnishаsiz. Asаrlаridаn bаhrа-
mаnd bo‘lаsiz. оzоdlik vа mustаqillik yo‘lidа jоnlаrini 묈dо etgаn Abdullа Qоdiriy, 
Abdullа  Avlоniy  vа  Usmоn  nоsirlаrning  Vаtаn  vа  millаt  hаqidаgi  o‘tli  sаtrlаri 
qаlbingizgа  cho‘g‘  tаshlаshigа  ishоnаmiz.  bugungi  kunning  аrdоqli  shоirlаri 
Abdullа  оripоv  vа  Erkin  Vоhidоvlаr ning  хаlqimiz  shоnli  tаriхidаn  hikоya  qilib, 
pоrlоq kеlаjаgidаn bаshоrаt etuvchi go‘zаl shе’r-u dоstоnlаri, o‘ylаymizki, sizning 
qаlbingizgа hаm zаvq vа surur bаg‘ishlаydi.