Kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan ta’lim – o‘quvchilarda egallangan bilim, ko‘nikma va malakalarini o‘z shaxsiy, kasbiy va ijtimoiy faoliyatlarida amaliy qo‘llay olish kompetensiyalarini shakllantirishga yo‘naltirilgan ta’limdir.
Mazkur masala bo‘yicha Yevropa Kengashi 1996-yilda ”Yevropa uchun tayanch kompetensiyalar” mavzusidagi Simpozium tashkil etib,unda Yevropa Ittifoqiga a’zo davlatlarning uzluksiz ta’lim tizimi uchun dastlabki tayanch kompetensiyalar belgilangan Yevropa Parlamenti amaliy tajriba va takliflar asosida 2006-yil 18-dekabrda Yevropa Ittifoqiga a’zo davlatlar Uzluksiz ta’lim tizimi jarayonida shakllantirilishi lozim bo‘lgan 8 ta tayanch kompetensiyalarni tavsiya qilgan. Bular quyidagicha nomlanadi:
1. Ona tilida muloqot qila olish.
2. Chet tilida muloqot qila olish.
3. Matematik savodxonlik, fan va texnikaga oid kompetensiyalar.
4. Informatsion texnoligiyalardan foydalanish.
5. O‘rganish uchun o‘qish va mustaqil bilim olish kompetensiyasi.
6. Ijtimoiy va fuqarolik kompetensiyasi.
7. Tashabbuskorlik va tadbirkorlik kompetensiyasi.
8. Turli madaniyatlar, qadriyatlarni tushunish va o‘z madaniyatiga ega bo‘lish.
STEAM o‘qitish - bu bolalarimizning mahoratini yangi bosqichga ko‘tarish imkonini beradigan innovatsion usul. Uning yordami bilan biz iqtisodiy jihatdan mustaqil va raqobatbardosh mamlakat bo‘lishimizga imkon beradigan ilg‘or kadrlar bazasini shakllantirishimiz mumkin.
Ushbu uslubiy qo‘llanma umumiy o‘rta ta’lim maktablari, ixtisoslashgan maktablar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida o‘tkaziladigan ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar, badiiy va tantanali kechalar, bayram kunlari, haftaliklar, davra suhbatlari, tarbiyaviy ishlarni tashkil etish hamda o‘tkazishda o‘qituvchilar va faol o‘quvchilarga mo‘ljallangan.
Mazkur uslubiy qo‘llanmada mumtoz she’riy namunalarning vazniy qolipi –aruz vazninining nazariy asoslari maktab o‘qituvchilari va o‘quvchilari uchun sodda bayon tilida ifodalab berilgan. Aruzdagi tayanch tushunchalar, vaznni tahlil qilish yo‘llari muvofiq metod va tashkilotchi chizmalar vositasida berilgan.
Ushbu uslubiy qo‘llanma ona tili va adabiyot fani o‘qituvchilarining 5-,6-,7-sinf adabiyot fanidan o‘quvchilarning o‘zlashtirish darajasini aniqlashi uchun mo‘ljallangan. Qo‘llanmaga mavzular kesimida testlar va zamonaviy texnologiya va usullarga asoslangan turli didaktik topshiriqlar kiritilgan.
Mazkur uslubiy qo‘llanma PISA xalqaro dasturining o‘qish savodxonligi yo‘nalishiga oid talablar asosida tayyorlangan bo‘lib, unda umumiy o‘rta ta’limda o‘quvchilarning o‘qish savodxonligini adabiy matnlar asosida rivojlantirish nazarda tutilgan. Adabiy matnlarni o‘qitish orqali o‘quvchilarda o‘qish, anglash, mantiqiy hamda tanqidiy fikrlash, hayotiy muammolarni hal qila olish ko‘nikma va malakalarini rivojlantirishga oid ishlanmalar topshiriq namunalari hamda baholash mezonlari keltirilgan.
Mazkur uslubiy qo‘llanma Amerika kengashining ”Fulbrayt” dasturi asosida O’zbekistonda STEM fanlarining o’quv reja va dasturlarini takomillashtirish, o‘qituvchilarni maktab bazasida STEM yondashuv bilan tanishtirish hamda ularda STEM (STREM, STEAM) ta’lim metodlarini amaliyotda qo‘llash ko‘nikmasini rivojlantirish bo’yicha olib borilgan seminar-treninglar asosida yaratilgan.
Qo‘llanmada STEM xalqaro tadqiqotining mazmun-mohiyati, uning asosiy tushunchalari, topshiriqlar va ularning tavsifi, yechish bo‘yicha tavsiyalar keltirilgan. Taqdim etilayotgan materiallar umumta’lim maktablari rahbarlari, o‘qituvchilar, pedagog kadrlarni qayta tayyoqlash va malakasini oshirish markazlari, trenerlik faoliyatini amalga oshirayotgan mutaxassislar, shuningdek, mustaqil o‘rganuvchilar uchun mo‘ljallangan.
Mazkur uslubiy qo‘llanmada qissa janrining adabiy maydonga kirib kelishi, xalq qissalarining yaratilish tarixi, janriy xususiyatlari, umumta’lim maktablari adabiyot darsliklarida keltirilgan qissalarni o‘qitish, o‘quvchilarning matn ustida ishlash ko‘nikmasini rivojlantirishga doir ilmiy- nazariy va uslubiy ma’lumotlar keltirilgan
Ushbu uslubiy koʻrsatma ona tili va adabiyot fani o‘qituvchilari va o‘quvchilari uchu mo‘ljallangan. Ko‘rsatmada 7-sinf adabiyot fani o‘quv dasturi asosida mavzulardan o‘quvchilarning o‘zlashtirish darajalariga muvofiq topshiriqlar ishlab chiqilgan. O‘quvchilarning nutqiy ko‘nikmalarin, mantiqiy, tanqidiy va kreativ fikrlashini, ijod qilish ko‘nkmalarini rivojlantirishga qaratilgan
O’quvchilarga tabiatni o’rgatib borish bilan o’qituvchi ularni ta'limni davom ettirish va amaliy faoliyat uchun zarur bo’lgan bilimni o’quv va ko’nikmalar bilan qurollantiribgina qolmay, dunyoqarashi, irodasi, xarakterini ham shakllantiradi, aqliy qobiliyatlarini rivojlantiradi. Shunga ko’ra tabiatshunoslikni o’qitishning shakl va metodlarini ishlab chiqadi.